در هفدهم مرداد ماه سال 1377، محمود صارمي خبرنگار خبرگزاريِ جمهوري اسلامي، به همراه هشت نفر از اعضاي کنسولگري ايران در مزار شريف افغانستان به دست گروهک تروريستي طالبان به شهادت رسيد. به همين مناسبت، شوراي فرهنگ عمومي، هفدهم مرداد ماه هر سال را به عنوان «روز خبرنگار» نامگذاري کرد. اين روز ارزشمند اجتماعي، بر همه خبرنگاران، روزنامه نگاران و نويسندگان گرامي باد.

ابزار اطلاع رساني

در روزگاري که از آن به عصر اطلاعات و فن‏آوري نام مي‏برند، قطعا نقش خبرنگار به عنوان ابزار اطلاع رساني، نقشي حياتي و انکار نشدني دارد. در دنياي کنوني با وجود فن آوري‏هاي ارتباطيِ پيشرفته و متعدد در امر دست‏يابي سريع به اطلاعات و منابع مختلف و با وجود درگيري‏هايي که به طور آشکار در بيشتر نقاط اين کره خاکي فراگير شده، کسب اطلاعات صحيح و قابل اطمينان، تنها از راه خبرنگاراني درست‏کار شدني است. خبرنگاران که از مهره‏هاي اساسي اين مهم به شمار مي‏آيند، بايد با قبول خطرهاي فراوان،به واقعيت مسأله پي ببرند و آن را به مردمان برسانند.

ويژگي‏هاي خبر

حرفه خبرنگاري، باخبر سر و کار دارد و آن را به شيوه‏هاي گوناگون به مخاطبان خود مي‏رساند. اين خبر، بايد ويژگي‏هايي داشته باشد تا مورد توجه بينندگان، شنوندگان و خوانندگان قرار گيرد. خبر خوب، خبري است که درست، روشن و جامع باشد. اگر خبر درست نباشد، مردم اندک اندک به خبررسان شک مي‏کنند و منبع خبري خود را تغيير مي‏دهند. در قرآن کريم هم مي‏خوانيم: «اگر فاسقي برايتان خبري آورد، بدون تحقيق حرفش را نپذيريد». نيز خبر بايد با صراحت و روشني، و به دور از ابهام و کنايه به دست مخاطب برسد. هم‏چنين خبري کامل است که به پرسش‏هايي که براي مخاطبانِ خبر به وجود مي‏آيد، پاسخ بدهد.

خبرنگار؛ واسطه مردم و مسئولان

در دنياي کنوني که همگان سرگرم کار خويش اند و چندان به عملکرد حاکمان و نقد و بررسي آن‏ها توجه ندارند، اين خبرنگاران رسانه‏ها هستند که با تيزهوشي ودقت، نقش واسطه بين مردم و مسئولان را ايفا مي‏کنند. آن‏ها، از يک طرف درد دل مردم را مي‏شنوند و به مقامات بالا انتقال مي‏دهند، و از سوي ديگر، پاسخ‏هاي مسئولان را به آگاهي مردم مي‏رسانند. نقد عملکرد خوب يا بد حاکمان در رسانه‏ها، از ديگر وظايف خبرنگاران است که به بالندگي نظام و نيز پاسخگو بودن مسئولان ياري مي‏رساند.

خبرنگاران دفاع مقدس

به راستي چه کسي مي‏داند در زمان دفاع و جنگ تحميلي، آن هنگام که رزمندگان در جبهه‏ها زير بمباران اطلاعاتيِ رسانه‏هاي غربي و عربي بودند، چه کساني خطر را به جان مي‏خريدند و از بين گلوله‏ها، خمپاره‏ها و ميدان‏هاي مين، گزارش و خبر تهيه مي‏کردند؟ به بنياد شهيد انقلاب اسلامي که مراجعه کني، نام 244شهيد، 50 جانباز و 12 آزاده خبرنگار را ثبت شده مي‏بيني. اين عزيزان و همه خبرنگاران راست کردار دفاع مقدس، با از جان گذشتگي وارد معرکه نبرد حق عليه باطل مي‏شدند و قلم و دوربين به دست، به ثبت وقايع مي‏پرداختند تا آيندگان بدانند که جهانخواران و زورگويان چه بر سر ملت مظلوم و انقلابي ايران آورده بودند. يادشان هماره گرامي باد.

ويژگي‏هاي خبرنگار

به طور کلي خبرنگار در محل وقوع رويدادها، چشم و گوش رسانه و چشم و گوش مردم است. او بايد با استفاده از ويژگي‏هاي خدادادي و نيز خصوصياتي که در دوره‏هاي آموزشي ديده، به کشف حقيقت‏ها بپردازد و آن را در کمترين زمان به مخاطبان خود برساند. گاه خبرنگاران تيزهوشي پيدا مي‏شوند که با توجه به حوادث پيش آمده و نيز تجربه‏هاي گذشته، به پيش بيني حوادث آينده مي‏پردازند و به مردم، در مورد منافع ملي، اعتقادات و نيز فرهنگ حاکم هشدارهايي مي‏دهند. خبرنگار خوب، خبرنگاري است که از خطر کردن نهراسد و همواره به دنبال کشف حقيقت باشد.

ذوق و استعداد

يکي از مهم‏ترين ويژگي‏هاي خبرنگار، داشتن عشق و علاقه و قريحه خبرنگاري است. بر اين اساس، کسي بايد وارد عرصه جذّاب و در عين حال پر مخاطره خبرنگاري شود که ضمن داشتن اين استعداد ذاتي، از هنر واژه گزيني، شمّ خبري، حوصله زياد و نگاه موشکافانه و دقيق نيز برخوردار باشد و با پرهيز از احساسات، بکوشد رويدادها را همان طور که اتفاق افتاده منتشر کند، نه آن طور که خود مي‏خواسته اتفاق بيفتد.

سرعت

سرعت در تصميم‏گيري و انتقال سريع خبر، از ويژگي‏هاي اساسي خبرنگاري است. حساسيت کار اطلاع رساني، نياز مخاطبان به دانستن سريع و به موقع خبرها براي اتخاذ تصميم درست و نيز افزايش رسانه‏ها و رقابت ميان آن‏ها، بر ضرورت «سرعت» در کار خبررساني افزوده است. کمترين تعلل در انعکاس سريع رويدادها، به کاهش اعتبار رسانه و در ادامه، مرگ رسانه و بي‏خاصيت شدن آن مي‏انجامد. البته بايد توجه داشت که هيچ گاه نبايد سرعت انتشار را جانشين صحت و درستي خبر کرد؛ زيرا دروغ پراکني، در نهايت به ضرر کمپاني خبري خواهد بود و اعتماد مخاطبان را به رسانه کاهش خواهد داد.

حق طلبي

پيامبر خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله در حديثي فرموده است: «حق را بگو و در راه خدا از ملامت هيچ ملامت گري نهراس». ويژگي حق محوري، حق‏طلبي و حق گويي، از مهم‏ترين ويژگي‏هاي يک خبرنگار موفق و خداترس است. در مقابل، سخن چيني، بدگويي و به جان هم انداختن مردمان، از ويژگي‏هاي نکوهيده‏اي است که هر انسان عاقلي از آن‏ها بيزاري مي‏جويد. پس چه نيکوست که صاحبان بنگاه‏هاي خبري و نيز خود خبرنگاران، همواره به دنبال واقعيت باشند و از جنجال آفريني و بد کردن مردم با هم بپرهيزند.