حب دنیا
علاج قطعی اکثر مفاسد به علاج حب دنیا و حب نفس است؛ زیرا که با علاج آن، نفس دارای سکونت و طماُ نینه شود؛ و قلب آرامش پیدا کند؛ و دارای قوه و ملکه اطمینان شود، و به امور دنیا سهل انگاری کند، و به هیچ ماُ کل و مشرب اهمیت ندهد، و اگر کسی با او در امری از امور دنیا مزاحمت کند، او با خونسردی تلقی کند و به سهل انگاری برگزار نماید، و چون محبوب او طعمه اهل دنیا نیست، دنبال آن به جوش و خروش بر نخیزد. و قطع ریشه محبت دنیا گر چه امر مشکلی است خصوصاَ در اول امر و ابتدای سلوک- ولی هر امر مشکلی با اقدام و تصمیم عزم آسان می شود. قوه اراده و عزم به هر امر صعب و مشکلی حکومت دارد، و هر راه طولانی سنگلاخی را نزدیک و سهل می کند.
ریشه حب دنیا و نفس- که به منزله ریشه اصلی است - و آن تا در نفس، نورس و نو نهال است، اگر انسان را بخواهند از آنها جدا کنند و ببرند، زحمتی ندارد؛ نه فشار عمّال موت و ملائکه اللّه را لازم دارد و نه فشار بر روح و روان انسانی واقع شود. و اگر خدای نخواسته ریشه های آن در عالم طبیت و دنیا محکم شد و پهن گردید و بسط پیدا کرد، بسط آن چون بسط ریشه ی درخت نیست، بلکه در تمام عالم طبیت ریشه می دواند.
از زهد در دنیا و اعراض از آن، نور حکمت که راهنمای طریق سعادت و وصول به مقام کمال انسانیت است، در قلب ثابت و برقرار شود، و از قلب جریان به زبان پیدا کند، چنانکه در باب اخلاص نیز وارد است که : « کسی که چهل روز برای خدا خالص شود، چشمه های حکمت از قلبش به زبانش جریان پیدا کند.»
معنویات اساس اسلام است. سعی کنید معنویات را زیاد کنید و از تشریفات، تا آن جا که مقدور است بکاهید.
خود را به ساده زیستن عادت دهید؛ و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپر هیزید.
با زندگانی اشرافی و مصرفی نمی توان ارزش های انسانی اسلامی را حفظ کرد.
هرچه وجه قلب به تدبیر امور و تعمیر دنیا بیشتر شد و علاقه افزون گردید، غبار ذلت و مسکنت، بر او بیشتر ریزد، و ظلمت مذلّت و احتیاج، زیادتر آن را فرا گیرد.
توجه و تملق نفس به مادیات، انسان را از کاروان انسانها باز می دارد، و بیرون رفتن از تعلقات مادی و توجه به خدای تبارک و تعالی، انسان را به مقام انسانیت می رساند.
دنیای مذهوم همین است که انسان توجه داشته باشد ولو به یک تسبیح، ولو به یک کتاب.
اگر بخواهد در ضیافت خدا وارد بشوند، به اندازه وسع خودشان، باید از دنیا اعراض کنند و قلبشان را از دنیا برگردانند.
این قدر به دنبال این نباشید که ما خانه مان چه جور است و زندگی مان چه جور است و چه ...؛ دنبال آن شرافت انسانی باشید، دنبال آن معنا باشید که شما را پیروز کرد.
پس این قدر برای این چند روزه دنیا و شهوات دنیا محدوده موقته از خلق بی همه چیز تملق مگو، و از خدای خود غافل مشو و حریّت و آزادی خود را حفظ کن و قید عبودیت و اسارت را از گردن خود بردار و در جمیع احوال آزاد شو چنانچه در حدیث شریف فرماید: « انّ الحرّ حرّ علی" جمیع اُ حو"اله.»
